Uitleg site
Hoofdmenu
Heit
Herinneringen en gedachten van Heit
Bauke
Toen Bauke in september 1982 werd geboren was het een kind met een ernstige hartafwijking. In de eerste drie weken kreeg hij twee keer een open hartoperatie. Hij bleef daarna een zorgenkind dat veel voor controles naar het ziekenhuis moest. In april 1983 werd hij op een avond met griepverschijnselen opgenomen in het ziekenhuis in Drachten. De volgende ochtend werden wij gebeld dat hij was overleden. Bauke werd een half jaar oud.
Het verdriet is dan groot en niet te bevatten. Je weet niet wat je wel en niet moet doen en je wordt geleefd door de omstandigheden. Je bent jong en al na drie weken was ik weer aan het werk. De tijd nemen om het verlies te verwerken nam ik toen niet. Het gevolg was dat ik twee jaar later dusdanig lichamelijke klachten kreeg dat ik in therapie moest.
Willem
Toen Willem in 1984 werd geboren gaf mij dat in het begin veel spanning. Op mijn werk bij Albert Heyn wist ik precies wanneer welke leverancier belde en wanneer er dan op een ongewoon moment werd omgeroepen “Telefoon voor dhr. Dootjes” voelde ik altijd een lichte paniek in mij opkomen van wat zou er thuis aan de hand zijn. Dit heeft nog jaren geduurd. Willem was een lekkere baby die ons tweemaal heeft verwend met het krijgen van een koortsstuip en we moesten hem regelmatig op de kop houden en op zijn achterwerk slaan omdat hij vaak de neiging had om te stikken.
Eltjen
De geboorte van Eltjen ging niet vlekkeloos. Hij werd zeven weken te vroeg geboren en was nog niet volledig volgroeid natuurlijk. De dag na Eltjen’s geboorte stond ik bij de couveuse. Er was een kinderarts naar hem aan het kijken samen met een verpleegster. Ik weet nog dat de arts tegen de verpleegster zei: “ik vind hem wat mongoloïde aan doen”. Op mijn vraag of Eltjen een mongooltje was reageerde hij wat laconiek en zei zoiets als: “nou ik weet het niet zeker maar hij heeft wel een aantal kenmerken”. Toen ik vroeg wanneer hij daar zekerheid over had werd mij verteld dat er bloed afgenomen zou worden en dat ik tien dagen op de uitslag moest wachten. (maanden later kregen wij te horen in Groningen dat dit veel sneller had gekund)
In mijn ongeloof en onkunde ben ik naar de gynaecoloog gegaan met de constatering van de kinderarts. Volgens de gynaecoloog had Eltjen geen down syndroom en hij vroeg mij dan ook stellig om Titia niet op de hoogte te brengen. Ik was toen jong en luisterde naar wat de arts van mij vroeg en vertelde niemand wat ik wist. Nu zeg ik stom maar toen wist ik niet beter. Toen na 10 dagen bleek dat Eltjen wel een kind met down syndroom was, en ik Titia hier van op de hoogte bracht, schrok ze niet maar gaf gelijk aan dat ze er al een vermoeden van had.
De eerste jaren met Eltjen
Ik ben slecht in het naar boven halen van herinneringen van de eerste tijd van Eltjen zijn leven. Ik weet dat hij een rustig kindje was dat altijd blij was wanneer hij me zag. Hij voelde heel teer aan en tegelijk altijd heel vertrouwd en lief. Eltjen heeft lang in de kinderwagen gezeten en wanneer we bijvoorbeeld met het gezin in de HEMA liepen zeiden mensen altijd “oooh wat een lief kind”. Willem zegt dat hij er nooit last van heeft gehad, maar ik voelde soms wel pijn voor Willem, dat alle aandacht altijd naar Eltjen uitging bij vreemden. Een mooi voorbeeld is de kermis. Bij de kraam waar je aan een touwtje moest trekken voor een cadeautje kreeg Willem voor een gulden één touwtje, Eltjen kreeg er twee. In de draaimolen wilde ik Eltjen na zijn ritje er weer uit halen waarop de kermisexploitant zei: “laat hem maar zitten zolang hij het leuk vindt”. Allemaal goed bedoeld natuurlijk maar ook Eltjen moest leren dat dingen grenzen hebben en ik wilde het liefst dat hij net als alle andere kinderen behandeld werd.
Toen Eltjen drie jaar oud was zijn Titia en ik gescheiden.
Een jaar later leerde ik Adrie kennen. Het klikte direct tussen hen beiden en ze kregen in de loop van de tijd een band die even hecht was als tussen een ouder en kind. Eltjen en Willem kwamen om de week bij ons in de weekenden en ook vele vakanties hebben de beide jongens en later alleen Eltjen bij ons doorgebracht. Toen Eltjen 18 jaar werd is hij bij Adrie en mij komen wonen. Dit was voor Eltjen heel normaal en hij heeft er ook geen moment mee gezeten. Om de week een weekend naar mem en voor de rest bij Heit en Adrie. Zolang de dingen als het busje dat hem moest halen en de dagelijkse rituelen van naar school gaan, eten en TV kijken maar normaal bleven vond hij het wel goed. We hebben in de vier jaar dat hij bij ons heeft gewoond veel plezier aan hem beleefd en hij volgens mij ook aan ons.
De boot
De afgelopen jaren hebben we in de zomervakanties vaak op onze boot gebivakkeerd. Eltjen had het er wel eens moeilijk mee omdat hij dan geen TV meer kon kijken of zijn dvd’s, maar toen we TV aan boord kregen en regelmatig de laptop meenamen voor de dvd’s waren er geen problemen meer. Dat Eltjen goed kon zwemmen is altijd een verrijking van zijn leven geweest. Eltjen kon altijd heerlijk genieten van een uurtje of soms twee uurtjes zwemmen. Hij zong dan een heel repertoire van liedjes die hij allemaal kende. Samen met Heit, Willem of Grietje en Edwin balgooien of gewoon gek doen in het water kon hij ook zichtbaar van genieten. We waren in de weekenden en de vakanties meestal samen met onze buren uit Drachten, Tjisse en Kieke Balk, die ook een boot hebben. Dit was ideaal voor Eltjen.
Wanneer hij zich verveelde zocht hij Kieke op voor een spelletje Triominos waar hij goed in was, of een spelletje "Plaag me niet" ( Mens erger je niet ). Toen Kieke een keer met hem wilde vissen zei ik: "dat lukt je niet". Toen zij vervolgens een paar blikjes drinken, een Twix en een zakje chips in een plastik tas deed en Eltjen uitnodigde te gaan vissen hebben ze een middag gezellig aan de waterkant zitten genieten.
Eltjen nam in het begin van het seizoen wanneer we weekends gingen varen altijd veel spulletjes mee naar de boot. Wanneer dan de zomervakantie was afgelopen pakte hij altijd al zijn spulletjes in en nam die mee naar huis. Wij konden dan wel beweren dat we ook na de vakantie nog wel weekenden weg gingen, volgens Eltjen hoorde dat niet zo en hij nam z’n spulletjes gewoon mee naar huis. Vaak kreeg hij achteraf ook zijn gelijk omdat we soms nog wel eens een weekend weg gingen maar dat was dan sporadisch en vaak zonder hem omdat hij dan bij Mem was.
Muziek
Eltjen is altijd een liefhebber geweest van muziek om zich heen. Dit was voor ons niet altijd plezierig want vaak zat hij avonds bij de achtertafel naar zijn cd’s te luisteren terwijl wij dan een film zaten te kijken of het nieuws wilden horen. De muziek ging nog want hij zat meestal met een koptelefoon op zijn hoofd te luisteren. Het meezingen van Eltjen bezorgde ons meer overlast. Wanneer ik dan met een handbeweging duidelijk maakte dat hij wat rustiger moest zijn kon hij zo heerlijk op verschillende manieren reageren. Dat verschilde van “Wat heb je nou” tot het nadoen van mijn hand met zijn hand en daarna werd het dan meestal ook wel stiller.
Wat ook zo’n standaard moment voor muziek was, was tijdens het douchen. Eltjen kon rustig langer dan een uur onder de douche staan. De lengte van douchen was vaak afhankelijk van de lengte van de cd die hij had opgezet. Hij kon dan zo heerlijk meezingen op een toon die ons vaak noodzaakte om de beide deuren tussen de douche en de kamer goed gesloten te houden.
Wat ik zelf altijd momenten vond waar ik van kon genieten was het samen zingen met Eltjen. Ik weet nog dat we een keer, ik denk op zaterdagmiddag want het was druk, door het centrum van Drachten liepen. We zijn heerlijk zingend hand in hand te winkelen geweest en een ieder keek ons aan. Wat je op zo’n moment van Eltjen leerde was dat je gewoon moet genieten en je niets van de rest aan moet trekken. Ik zag dan zijn blije gezicht naar mij kijken en voelde me ook door niets gehinderd en net zo gelukkig.
Samen zingen in de auto deden we ook veel. Het waren meestal de Friestalige cd’s die we samen meezongen. Wanneer ik dan een keer niet meezong zei hij: “je moet wel meezingen Heit “. Ook hier voelde ik dan zijn blije gelukkige gevoel van samen zijn.
Eten
Het eten heeft altijd Eltjen zijn belangstelling gehad. Je kon maken waar je zin in had, Eltjen at het altijd op. Ik herinner me dat Adrie op een keer rode kool klaar had gemaakt. Hij werd kwaad en vertelde dat hij dat niet lustte. Toen we eenmaal zaten te eten bleef hij heel nors kijken en nam na zijn eerste bordje nog een tweede. Toen Adrie hem na zijn tweede bordje vertelde dat hij het niet lekker vond kwam er een kleine glimlach op zijn nog steeds norse gezicht.
Het eten was echt een moment dat we even met z’n drieën rustig bij elkaar zaten. Vooral sinds we in de Compenije woonden was het regel dat we avonds bij de achtertafel zaten te eten. Hier hebben we nog veel humor van hem meegekregen.
We aten meestal rond zes uur en dan wilde ik graag het nieuws kijken. Toen ik op een keer vroeg aan Eltjen, die de afstandbediening bij z’n bord had liggen, of hij de TV op één wilde zetten antwoordde hij met: “Wat nou met je één, alle eendjes zwemmen in het water”.
Ik wilde soms wel eens wat van Eltjen weten en stelde dan een vraag aan hem bijvoorbeld over hoe zijn werkdag was geweest. Op een keer kijkt hij me heel rustig aan en zegt ineens: “breek me de bek niet open”. Dat waren vaak van die momenten dat Adrie en ik elkaar aankeken en in een gigantische lachbui schoten.
Hij kon op het juiste moment en bijzonder treffend gevat uit de hoek komen. Het eten van vlees was altijd een feest voor Eltjen. Wanneer Adrie drie karbonaadjes of bijvoorbeeld drie worstjes had klaargemaakt zorgde hij er voor dat hij de aardappelen het eerste op had zodat hij altijd het grootste stuk kon pakken. Toen we een andere tactiek toepasten en de kleinste aanwezen met de woorden: “die mag jij niet pakken want dat is de grootste” liet hij zich bedonderen want toen pakte hij die juist wel, terwijl het de kleinste was.
Computeren
De laatste tijd zat Eltjen heel veel achter de computer. Doordat hij zo goed heeft leren lezen en schrijven kon hij ook heel goed met een computer omgaan. Zodra hij weer ergens iets las of zag over een site die te maken had met zijn belangstelling dan zocht hij deze op. Hij wist op een gegeven moment hoe je allerlei liedjes kon vinden en had van Adrie afgekeken hoe hij die op kon slaan op de computer. Wanneer Adrie dan bij hem boven kwam hebben ze regelmatig samen zitten zingen.
Volgens mij heeft hij op internet ook de liedjes van Boudewijn de Groot gevonden en leren waarderen. De filmpjes op You-tube (door hem uitgesproken als in tube tandpasta) hadden in het laatst zijn grote belangstelling.
Toen de computer een tijdje terug kuren had en regelmatig uitviel hoorden we hem boven soms schelden: “die Ku.... computer ggggrrrrrrr”.
Je gunt het niemand dat hij of zij een kind krijgt met down syndroom. Toch prijs ik mij gelukkig dat ik 22 jaar de vader van Eltjen heb mogen zijn. Zo afhankelijk maar ook aanhankelijk. Een kind dat geen zorgen heeft en eigenlijk alleen maar liefde geeft. Een kind dat met zo weinig zo snel tevreden is. Een kind dat zijn vader heeft laten zien hoe simpel het leven geleefd kan worden en daar zoveel geluk in vindt. Een kind dat alleen maar liefde voor een ieder kende. Een kind dat door zijn eenvoudige manier van doen en zijn eerlijkheid zo open stond voor een ieder die hem kende. Een kind dat door ieder die hem kende in het hart werd gesloten, de vele ooms en tantes, de collega’s op het werk, de juffen en meesters die hij heeft gekend, de schoolkameraadjes, de vrienden bij scouting, de leden van de zwemclub, die dames van volleybal en de stoere mensen bij de voetbalclub. Een kind dat, door zijn eenvoudige en onvoorwaardelijke manier waarop hij jarenlang een relatie met Klazina heeft gehad, liet zien hoe echte vriendschap hoort te zijn.
Wanneer je er goed over nadenkt moet het de bedoeling zijn geweest dat wij als mensen met elkaar omgingen op de manier die Eltjen zijn leven lang heeft laten zien. Het verdriet is weer groot en niet te bevatten.Onwerkelijk en onwezenlijk Ik ben nu ik ouder ben bewuster en gerichter bezig om het verdriet te verwerken dan 24 jaar geleden.
Eén ding weet ik zeker: Ik heb me direct na het overlijden van Eltjen niet laten leven door de omstandigheden maar hebben alles intens beleefd en zelf keuzes gemaakt en beslissingen genomen. Dat had ik, hoe pijnlijk het ook is, geleerd van de vorige keer.
We (Titia, Adrie, Willem en ik) werken allemaal bij een baas die veel begrip heeft voor ons verdriet. We krijgen gelukkig alle tijd en ruimte om ons verdriet een plaatsje te geven en mogen onze eigen weg zoeken om voorzichtig weer aan het dagelijkse leven deel te nemen.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Onderstaande tekst heb ik een paar weken na Eltjen zijn overlijden geschreven.
Onwerkelijk en onwezenlijk
Dat is hoe ik me voel
Jou missen is niet te bevatten
Het verdriet kan ik moeilijk toelaten
Omdat dit veel te groot is om mee om te gaan.
Je bent je leven lang iemand geweest die de mensen hun hart verwarmde
Wanneer jij binnenkwam kwam er vreugde en zorgeloosheid binnen.
Je hebt zoveel uit je leven gehaald waardoor je voor ons een voorbeeld bent
Nooit lang boos, nooit lang verdrietig
Vaak zei je: “ik houd van je” of “lieve Heit”
Vaak zei ik dan: “slijmbal” en lachten we beiden
Ik mis je lieve woordjes die zo eerlijk waren en nu zo belangrijk zijn.
Ik mis je ’s ochtend voor ik het huis verlaat
Ik mis je wanneer ik onderweg ben
Ik mis je wanneer ik weer thuis kom
Ik mis je gepruttel bij het legen van de afwasmachine
Ik mis je grappige opmerkingen tijdens het avondeten
Ik mis dat je Adrie knuffelt en mij guitig vraagt of ik soms jaloers ben.
Ik mis je gekanker op Afke wanneer ze te enthousiast op je af komt
Ik mis je lieve woordjes voor Jantsje wanneer ze op het aanrecht springt
Ik mis je vraag: " hoe laat is het" terwijl je weet dat het 10 uur bedtijd is
Ik mis iedere avond het aaitje dat je Youri geeft voor het naar bed gaan
Ik mis dat ik je niet meer kan wekken op ons speciale wijze:
Ik “Eltjen: wekker wurde, se stekke in dyn barich”
Jij “Se stekken yn myn barich, wa?”
Ik “Dy smoarige Hollanders…….”
Jij Heerlijk lachend wakker wordend
Ik mis dat ik je dinsdags niet meer naar het zwemmen breng
Ik mis dat je niet meer naar de scouting hoeft op vrijdag
Ik mis dat ik niet meer voor je kan zorgen
Ik mis je waar ik ook ben, dag en nacht
Hoe kan ik met deze pijn weer verder gaan
Ik weet dat het zal moeten maar weet niet hoe
Wat ik wel weet is dit:
Dankbaar ben ik dat je mijn zoon bent
Dankbaar ben ik dat je altijd vrolijk was
Dankbaar ben ik dat je altijd zorgeloos was
Dankbaar ben ik dat we zoveel samen hebben gezongen in de auto
Dankbaar ben ik dat je me zo vaak aan het lachen maakte
Dankbaar ben ik voor de vreugde die je me bracht
Dankbaar ben ik voor het geluk dat je me gaf
Dankbaar ben ik voor de liefde die je me gaf
Dankbaar ben ik voor alle mooie herinneringen
Dankbaar ben ik dat je geen pijn hebt gekend
Dankbaar ben ik dat je rustig mocht gaan slapen
De wereld blijft doordraaien
Na iedere nacht volgt weer een dag
Nooit zal mijn leven weer hetzelfde zijn zonder jou
Je liefhebbende Vader……o nee Heit